Είναι ένα δυνητικά μοιραίο δερματικό καρκίνωμα που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, πιθανόν σαν αποτέλεσμα της υπερδιέγερσης τους από την υπεριώδη ακτινοβολία, και το οποίο μπορεί να δώσει μεταστάσεις μέσω των λεμφαγγείων και της κυκλοφορίας του αίματος.
Αν και ακόμα δεν είναι πολύ συχνός καρκίνος, συνεχώς αυξάνονται τα κρούσματα κακοήθους μελανώματος (ΜΜ) σε όλο τον κόσμο, με την μεγαλύτερη συχνότητα να καταγράφεται στις χώρες γύρω από τον Ισημερινό.
Είναι σπάνιο στην παιδική ηλικία και στην υπερήλικο ζωή. Αφορά ηλικίες των 20-30 ,αλλά συχνότερα των 30-40.
Οι πιο συχνές θέσεις εμφάνισης, είναι οι κνήμες για τις γυναίκες και η ράχη για τους άνδρες.
Την μεγαλύτερη προδιάθεση εμφανίζουν άτομα με ανοιχτό φωτότυπο δέρματος, μπλε μάτια, εφηλίδες στο πρόσωπο και ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων. Παρ ότι το μελάνωμα εμφανίζεται σε άτομα και θέσεις στο σώμα που δηλώνουν μακροχρόνια ηλιοέκθεση, υπάρχουν τύποι μελανώματος που εμφανίζονται σε άτομα που εργάζονται σε κλειστούς χώρους, που σημαίνει ότι το ίδιο επιβαρυντική είναι και έντονη περιστασιακή έκθεση στον Ήλιο (ηλιοθεραπεία κατά την διάρκεια των διακοπών), ή ακόμα και σε περιοχές που δεν είναι ηλιοεκτεθειμένες.
Στους προδιαθεσικούς παράγοντες έκτος από τον ανοιχτό φωτότυπο δέρματος, τα ξανθά μαλλιά, τα μπλε μάτια και το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, είναι ακόμη : οι συγγενείς μελανινοκυτταρικοί σπίλοι , και το σύνδρομο δυσπλαστικού σπίλου.
Οζώδες Κακόηθες Μελάνωμα
Επιφανειακά Επεκτεινόμενο Μελάνωμα
Ενδοεπιδερμιδικό Μελάνωμα
Κακόηθες Μελάνωμα τύπου Κακοήθους Φακής
Κακοήθες Μελάνωμα των Άκρων
Δεσμοπλαστικό Μελάνωμα
Ξεκινά σαν βλατίδα και βαθμιαία μετατρέπεται σε οζίδιο, εξελκώνεται και αιμορραγεί. Η διάγνωση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα γιατί στο στάδιο του οζιδίου, ήδη έχει δώσει μεταστάσεις. Η βλάβη έχει χρώμα μαύρο ή ερυθρόφαιο, το περίγραμμα δεν είναι ιδιαίτερα ανώμαλο, και κάποιες φορές μπορεί να εμφανίζει ένα ωχρό δακτυλίδι στην περιφέρεια.
Αρχίζει σαν επίπεδη κηλίδα, η οποία στην συνέχεια μετατρέπεται σε ψηλαφητή βλατίδα. Η περιφέρεια είναι ανώμαλη και η επέκταση γίνεται οριζόντια. Από πλευράς χρώματος, βρίσκουμε αποχρώσεις του καφέ μέχρι και μαύρο. Το χαρακτηριστικό είναι ότι δεν υπάρχει ομοιομορφία χρώματος, αλά όλες οι αποχρώσεις μαζί στην βλάβη.
Δεσμοπλαστικό Μελάνωμα
Κακοήθες Μελάνωμα των Άκρων
Εμφανίζεται σε νεαρά άτομα και κλινικά έχουμε μία επίπεδη καφεμέλανη βλάβη, που μπορεί να εμφανιστεί στο πρόσωπο αλλά και αλλού. Θεωρείται σαν μια πρώιμη μορφή Μελανώματος, που μπορεί να εξελιχθεί είτε σε Επιφανειακά επεκτεινόμενο, είτε σε Οζώδες Μελάνωμα.
Προσβάλει άτομα μεγάλης ηλικίας και εντοπίζεται συνήθως στο πρόσωπο ή τον λαιμό, σημεία ηλιοκτεθειμένα για πολλά χρόνια.. Εμφανίζεται μία επίπεδη μελαχρωματική βλάβη, η οποία αυξάνει βαθμιαία. Η αρχική της φάση με την οριζόντια επέκταση, είναι πολύ αργή και ονομάζεται Κακοήθης Φακή. Τα χρώματα μέσα στην βλάβη ποικίλουν , από καφέ, μαύρο, κυανό , μέχρι και γκρίζο ή λευκό.. Η περιφέρεια μπορεί να είναι ελαφρά επηρμένη και ανώμαλη. Στο επόμενο στάδιο, αρχίζει η κάθετη ανάπτυξη, με διείσδυση στους υποδερματικούς ιστούς, και παίρνει μια οζώδη μορφή. Σε αυτή την φάση, αποτελεί το Κακόηθες Μελάνωμα.
Τα κλινικά χαρακτηριστικά είναι παρόμοια με εκείνα του τύπου Κακοήθους Φακής και του Επιφανειακά Επεκτεινόμενου, αλλά η διείσδυση και ο σχηματισμός οζιδίων , όπως και οι μεταστάσεις γίνονται πιο γρήγορα. Δεν είναι ιδιαίτερα συχνό και μάλλον συχνότερο ευτυχώς. Η βλάβη μπορεί να είναι στο δέρμα ή κάτω από το νύχι, οπότε στην δεύτερη περίπτωση, το νύχι δεν μεγαλώνει και εμφανίζεται μελάχρωση που δέρμα που εφάπτεται στο νύχι.. Σε προχωρημένα στάδια υπάρχει πόνος, πάχυνση ή και αιμορραγία.
Είναι σπάνια μορφή Μελανώματος , που προσβάλλει ηλικιωμένους, σε έδαφος μιας παλαιάς μελαχρωματικής βλάβης. Προσβάλλει πρόσωπο και λαιμό και συνήθως όταν ζητείται η γνώμη του Δερματολόγου, είναι αργά.
Το Επιφανειακά Επεκτεινόμενο Μελάνωμα και το Μελάνωμα σε έδαφος Κακοήθους Φακής, έχουν καλύτερη πρόγνωση σε σχέση με το Οζώδες γιατί αναπτύσσονται πιο αργά και δίνουν πολύ αργότερα. Το μελάνωμα δίνει μεταστάσεις μέσω των λεμφαγγείων στους λεμφαδένες και μέσω του αίματος στον εγκέφαλο, το ήπαρ ( συκώτι ), τους πνεύμονες, και τα οστά , με μοιραίο αποτέλεσμα.
Σε αρκετές περιπτώσεις, ήδη με την εμφάνιση του μελανώματος κλινικά, έχει δοθεί και μετάσταση σε λεμφαδένα. Πριν από μερικά χρόνια η πρόγνωση ήταν πολύ πτωχή. Σήμερα, κυρίως λόγω της προληπτικής εξέτασης των μελαχρωματικών βλαβών από τον Δερματολόγο με την μέθοδο της Ψηφιακής Δερματοσκόπισης και της Ψηφιακής Χαρτογράφησης σπίλων, αλλά και λόγω της κατανόησης από το ευρύ κοινό της επικινδυνότητας της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς της αναγκαιότητας να εξετάζονται άμεσα, οι βλάβες του δέρματος που είναι καινούργιες ή είναι παλιές αλλά παρουσιάζουν αλλαγές, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα.
1. Αλλαγή στο χρώμα (πιο μελανό)
2. Αύξηση του μεγέθους (μέγεθος μεγαλύτερο από 0,6cm)
3. Αλλαγή στο σχήμα (Ανώμαλη περιφέρεια)
4. Κνησμός και αιμορραγία (σχηματισμός οζιδίου ή έλκους)
Α – Ασυμμετρία: Ασύμμετρες αναπτύξεις όπου το ένα μέρος του σπίλου είναι διαφορετικό από το άλλο.
Β – Ανώμαλη περιφέρεια: Το μελάνωμα έχει συνήθως ανώμαλη περιφέρεια, δαντελωτή
C – Πολυχρωμία: Πολλαπλοί χρωματισμοί στην ίδια ελιά βάζουν την υποψία μελανώματος
D – Ευμεγέθης βλάβη: Βλάβη με μέγεθος πάνω από 6 χιλιοστά είναι συχνά βλάβες ύποπτες
Η αντιμετώπιση του Κακοήθους Μελανώματος πρέπει να είναι άμεση, καθώς επεκτείνεται σχετικά γρήγορα και δίνει μεταστάσεις μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Αφαιρείται Χειρουργικά με τα απαραίτητα όρια ασφαλείας περιφερικά της βλάβης. Όπου χρειάζεται γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός, ενώ ανάλογα με την σταδιοποίηση που γίνεται με την βιοψία, μπορεί να χρειάζεται να γίνει απεικονιστικός έλεγχος, για ανεύρεση εστιών αλλού στο σώμα. Επειδή δίνει μεταστάσεις , θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πιο ασφαλής μέθοδος είναι η πρόληψη. Σε παραμελημένα περιστατικά, μπορεί να χρειαστούν Ακτινοβολίες ή και ακρωτηριασμός.
Μετά την θεραπεία και ανάλογα με τον τύπο και την σταδιοποίηση που έχει γίνει, ο ασθενείς πρέπει να παρακολουθείται από τον Δερματολόγο. Έτσι ανάλογα την περίπτωση μπορεί να χρειάζεται παρακολούθηση ανά τρεις μήνες , κάποιες φορές μέχρι και τρία χρόνια.
Είναι μια οντότητα , στην οποία οι ασθενείς παρουσιάζουν μεγάλο αριθμό σπίλων . Οι σπίλοι αναπτύσσονται την πρώτη και δεύτερη δεκαετία της ζωής και είναι μεγαλύτεροι απ ότι ( 1-2 cm ), Παρουσιάζουν ανώμαλα όρια και ανομοιογένεια στην κατανομή της μελανίνης . Οι σπίλοι αυτοί είναι πολύ ευαίσθητοι στην ηλιακή ακτινοβολία και έχουν μεγάλο κίνδυνο για ανάπτυξη Κακοήθους Μελανώματος.