Πρόκειται για λοίμωξη του δέρματος είτε με άμεση προσβολή του δέρματος από το Μυκοβακτηρίδιο της Φυματίωσης, ή αποτελεί αντίδραση του δέρματος από την παρουσία του Μυκοβακτηριδίου, το οποίο βρίσκεται αλλού στο σώμα. Τείνει να εξαφανιστεί από τις κοινωνίες της Δύσης, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης βελτιώνονται και υπάρχει επάρκεια φαρμάκων.
Ο τύπος της δερματικής βλάβης εξαρτάται από το αν ο ασθενής έχει επίκτητη ανοσία στην νόσο που απέκτησε στο παρελθόν (πρωτοπαθής ) ή αν πρόκειται για μεταπρωτοπαθή φυματίωση δέρματος.
1.Πρωτοπαθής Φυματίωση του δέρματος
Αφορά άτομα που δεν παρουσίασαν λοίμωξη στο παρελθόν από Φυματίωση και έχουν αρνητική Mantoux. Ξεκινά σαν έλκωση, καλυμμένη από εφελκίδα στερεά προσκολλημένη. Συνήθως η προσβολή του δέρματος και η εμφάνιση του εξανθήματος, ξεκινά σε σημείο τραυματισμού, που προφανώς είναι ή πύλη εισόδου του Μυκοβακτηριδίου. Γι αυτό και εμφανίζεται σε εκτεθειμένα μέρη του σώματος που τραυματίζονται εύκολα, ειδικά στα παιδιά.
2.Κοκκίωμα μετά από εμβόλιο BCG
Εδώ η πρωτοπαθής λοίμωξη παρουσιάζεται μετά από εμβολιασμό με το εμβόλιο για την Φυματίωση, σε άτομα που δεν είχαν ποτέ εκτεθεί στην νόσο. Κλινικά είναι όμοια με την προηγούμενη μορφή.
3.Μεταπρωτοπαθής Φυματίωση
Κοινός Λύκος: Η προσβολή του δέρματος είναι αποτέλεσμα διασποράς μέσω του αίματος ή της λέμφου από μια εστία που μπορεί να εντοπίζεται στα οστά, τις αρθρώσεις ή τους λεμφαδένες. Η βλάβη είναι μονήρης, με την μορφή ερυθρής, επηρμένης πλάκας, στο πρόσωπο ή τα άκρα. Η επιδερμίδα πάνω από την βλάβη γίνεται ατροφική και λεπιδώδης , ενώ μπορεί να δημιουργηθεί εξέλκωση και ουλή. Είναι απαραίτητη η βιοψία δέρματος για να μπει η διάγνωση, αν και η Διασκόπηση είναι θετική (πίεση της βλάβης με γυάλινο πλακάκι εργαστηρίου, μας δίνει εικόνα πηκτής μήλου/ζελέ από μήλο). Μπορεί να υποχωρήσει με Αντιφυματική αγωγή, αν και πολλά περιστατικά καταλήγουν σε χρονιότητα. Χρειάζεται στενή παρακολούθηση καθώς υπάρχει περίπτωση μετάπτωσης σε Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα.
Μυρμηγκιώδης Φυματίωση του Δέρματος: Πρόκειται για σπάνια κατάσταση, που παρουσιάζεται δευτερογενώς μετά από προσβολή του δέρματος με άμεση επαφή, όπως χειραψία με άτομο που λόγω επαγγέλματος είχε κρατήσει μολυσμένο υλικό/κρέας ( Κρεοπώλες, παθολογοανατόμοι νεκροτομείου). Εδώ η βλάβη εμφανίζεται στα χέρια συνήθως και είναι μια ερυθρόφαιη πλάκα με μυρμηγκιώδη επιφάνεια.
Χοιράδωση: Εδώ η επέκταση των βακίλων γίνεται απ ευθείας από έναν μολυσμένο λεμφαδένα ή οστό, προς το υπερκείμενο δέρμα. Συχνότερες εντοπίσεις είναι τα πλάγια του λαιμού, την περιοχή γύρω από την κλείδα και την μασχάλη. Έχουμε διόγκωση λεμφαδένα, διαπύηση και εξέλκωση. Μετά την θεραπεία η κατάσταση υποχωρεί, και στην θέση της βλάβης μετά την επούλωση, παραμένει ουλή.
4. Φυματίδες
Πρόκειται για δερματικές/ανοσολογικές αντιδράσεις προς την νόσο που εντοπίζεται σε άλλο όργανο του σώματος. Στις δερματικές βλάβες δεν ανευρίσκονται φυματιώδεις βάκιλλοι. Υπάρχουν δύο τύποι: Σκληρό Ερύθημα Bazin και Βλατιδονεκρωτική Φυματίδη
Σκληρό Ερύθημα Bazin: Οι δερματικές βλάβες είναι όμοιες με αυτές του Οζώδους Ερυθήματος, με την διαφορά ότι εδώ οι βλάβες εμφανίζονται στις γάμπες και μπορεί να εξεκλώνονται. Τα οζίδια που εμφανίζονται είναι ερυθρά, επώδυνα και θερμά. Μπορεί να συνυπάρχει πυρετός και αρθραλγίες. Η παρουσία τους απαιτεί έλεγχο για Φυματίωση και Βιοψία δέρματος.
Βλατιδονεκρωτική Φυματίδη: Πρόκειται για σπάνια κατάσταση που αφορά νέα άτομα πάσχοντες από ενεργό Φυματίωση σε άλλο μέρος του σώματος. Το εξάνθημα αποτελείται από νεκρωτικές, φλεγμονώδεις, ανώδυνες βλατίδες κατά ομάδες στα άκρα.
Απαιτείται Αντιφυματική αγωγή για διάστημα αρκετών μηνών (isoniazid, rifampicin, pyrazinamide, ethambutol) Σπανιότερα μπορεί να χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση βλάβης.
